f) Bécs, 1837. február 26. A Kancellária bizottságának véleményezése József főherceg nádor felség-előterjesztéséről: cáfolják a K…
f) Bécs, 1837. február 26.
A Kancellária bizottságának véleményezése József főherceg nádor felség-előterjesztéséről: cáfolják a Kossuth hűtlenségi perbe fogása és előzetes elfogatása ellen felhozott érveket; javasolják, hogy Kossuthot Pest megye 1837. márciusi közgyűlése után fogják el; a Pest határozatát megsemmisítő királyi dekrétum kihirdetését bízzák a kinevezendő adminisztrátorra.
A Kancellária bizottságának véleményezése József főherceg nádor felség-előterjesztéséről: cáfolják a Kossuth hűtlenségi perbe fogása és előzetes elfogatása ellen felhozott érveket; javasolják, hogy Kossuthot Pest megye 1837. márciusi közgyűlése után fogják el; a Pest határozatát megsemmisítő királyi dekrétum kihirdetését bízzák a kinevezendő adminisztrátorra.
Mivel József nádor felség-előterjesztésében (lásd fentebb, az 1/e szám alatt) a Kossuth ellen indítandó per és elfogatása ügyében jogtudó államférfiak meghallgatását kérte, a Staatskonferenz, noha – úgymond – álláspontja törvényességéről meg volt győződve, Magyarország első tisztviselője iránti tiszteletből a felterjesztést azzal küldette át Pálffy kancellárnak, hogy a Kancellária néhány tagjából és Stettner Máté udvari kamarai tanácsosból összeállítandó bizottsággal a legnagyobb titokban véleményeztesse azt (StA StKonf. 1837: 194.; V. Ferdinánd – Pálffynak, 1837. február 24. OL Kanc. eln. 1837: 321.).
Praesentes: cancellarius aulicus Comes Pálffy, procancellarii aulici Baro Malonyay, Comes Mailáth, consiliarii aulici Jakabffy, Bartal referens, episcopus Haulik, Szerencsy, Stettner.*
Stettner Máté (1778/9–1854): 1831-től az udvari kamara, 1838 áprilisától a Kancellária tanácsosa. Kitűnő perjogász, korábban, 1815-től jogügy-igazgatósági ügyész, 1824-től helyettes jogügyigazgató; a Kancellária felségsértési és hűtlenségi perek irányítására alakult titkos bizottságának (lásd a 89. l. 38. jegyzetet) állandó tagja. Itt végzett munkájáért a Szent István-rend lovagkeresztjével tüntetik ki (OL Kanc. eln. 1838:98., 195., 416.)
Isthic adjacentibus benignis Majestatis Vestrae Sacratissimae manualibus, quarum ope repraesentatio Suae Serenitatis Caesareo-Regiae Archiducis domini Regni palatini in respectu benignae resolutionis quoad Ludovicum Kossuth ex nota infidelitatis conveniendum moxque intercipiendum, quae vero per Status et Ordines provinciae Pestiensis ad confirmandam ejus audaciam acta sunt, velut auctoritati regiae manifeste derogatoria penes cassationem determinationum eatenus perlatarum severissime reprobanda pronuntiatae eidemque medio benignarum manualium de 30. Januarii anni currentis significatae adornata finem in eum ad demisse infrascriptum benigne exmissa est, ut lecta ex commembris Cancellariae hujus Regiae Hungarico-Aulicae deputatione atque ad hanc consiliario etiam Camerae Imperialis Aulicae Stettner adhibito super merito repraesentationis illius rite meditata depromatur opinio, hesterna die mihi redditis, in humillimum altissimi hujusce jussus obsequium utroque procancellario hungarico-aulico gremialibus item consiliariis aulicis Jakabffy, Bartal, episcopo Haulik et Szerencsy antelato item Camerae Universalis Aulicae consiliario de benigna hac Ejus voluntate confestim edoctis negotium idem per deputationem hanc hodie peractum est.
Tametsi vero omnibus illis, quae per Cancellariam Regiam Hungarico-Aulicam super merito hoc inde a 9-na Augusti anni praeteriti in praesentiarum usque factae sunt, humillimis propositionibus votisque medio earundem expromptis pro rei gravitate itidem reassumptis horumque in nexu tenoribus benignarum manualium, quas Majestas Vestra Sacratissima, uti superius attactum est, 30. Januarii anni currentis ad Suam Serenitatem Caesareo-Regiam Archiducem dominum Regni palatinum dare dignabatur, relectis, prout rem ipsam, ita et indoli ejus cohaerentia in sensu legum probatarumque consuetudinum remedia medio earundem benignarum manualium tanta cum accuratione, claritate et energia clementissime deducta haberi deputatio eadem compererit, ut non principia tantum inibi professa, sed quamque enuntiationum inibi comprehensarum particulam, velut justitiae providentiaeque plene consonam homagiali pietate veneretur; cum tamen non obstantibus his Majestas Vestra Sacratissima juxta contextum superius provocatarum ad demisse infrascriptum cancellarium litterarum suarum meritum hoc ex incidenti adductarum per Suam Serenitatem Caesareo-Regiam Archiducem dominum Regni palatinum in praeprovocata repraesentatione sua reflexionum in omni sui parte in novam sumi deliberationem jubere dignata sit, hanc deputatio illa ea cum ingenuitate diligentiaque instituit, ut in re tam gravi et tantorum consectariorum non aliud quidquam praeter conscientiam suam sequeretur, in quantum proinde dictamen hujus cum principiis praeprovocatarum benignarum manualium plene consentit, id non tam debitae suae erga altissimum Majestatis Vestrae Sacratissimae judicium venerationi, quam justitiae et aequitati hujusce ipsius altissimi judicii tribuendum veniat.
Quantum nempe ad institutum causae, qua Ludovicus Kossuth conveniendus est, attinet, dum Sua Serenitas Caesareo-Regia ex non observantia mandatorum regiorum de lege et praxi fiscali solum actioni locum esse contendit, nihil equidem, si res in sola tantum mandatorum regiorum non observatione subsisteret, a lege et praxi in Hungaria vigente statueret alienum; sed enim temeritas hominis toties memorati ulterius ad protestationem nempe contra inhibitionem altissimo nomine peractam palam publiceque interponendam, jurisdictiones ad eam secundandam et resistentiam suam protegendam sollicitandas omnesque illos nefarios maximeque detestandos ausus, qui in saepe memoratis benignis de 30. Januarii 1837. manualibus tam vere, quam classice descripti sunt, processit, atque in hoc tali ejus facto Cancellaria Regia Hungarico-Aulica teste postrema sua sub Nro 17468. anni praeteriti propositione,* fundavit suam illam de Ludovico Kossuth actione ad poenam notae infidelitatis dirigenda conveniendo declaratam opinionem. Principali itaque opinionis hujus motivo per Suam Serenitatem Caesareo-Regiam non tantum non everso, verum in tenore repraesentationis Suae ne reassumpto quidem; quod vero eam altefatae Suae Serenitatis Caesareo-Regiae conjecturam respicit, quippe quod Comitatus Pestiensis offerendam sibi actionis fiscalis contra Ludovicum Kossuth coram sedria sua erigendae opportunitatem e manibus suis dimissurus non sit, opinione hujusmodi cum reali facto antelati comitatus Ludovicum Kossuth determinative sub protectionem suam sumentis remque ejus medio circularium ad alios quoque comitatus dimissarum his etiam majorem in modum commendantis, magistratuales demum suos a quavis functione, quae sensui modo attactarum determinationum suarum minus congrueret, districtim inhibentis per Suam Serenitatem Caesareo-Regiam in praevia repraesentatione sua in nullam itidem considerationem sumpto componi nequeunte; eo demum altefatae Suae Serenitatis Caesareo-Regiae argumento, quod in decernendis actionibus hujusmodi ad finem eventumque litis et illi juncta consectaria respiciendum sit, multo magis tantoque majori cum robore contra benigne propositam per eandem fiscalem actionem militante, quod in hac (si demum aliquando impetrari posset, ut ea erigeretur) ex principiis per Comitatum Pestiensem et in determinationibus et in repraesentationibus et denique suis ad alios comitatus exaratis correspondentiis constanter professis absolutoriam sententiam ferendam hancque iis stipandam esse motivis praevidere sit, ut reformatio ejusdem revisoriis foris perquam difficilis futura iisdemque certam opinionis publicae jacturam allatura sit; denique cum ille per Suam Serenitatem Caesareo-Regiam provocatus obtutus, quippe ut primum leniora media praemittantur, et sic demum ad asperiora gradus fiat, in quantum nefors Sua Serenitas Caesareo-Regia fiscali illa actione contra votum cedente subin causam coram Tabula Regia intentandam existimaret, ad praxim semet applicari prorsus non pateretur; eadem deputatio unanimi prorsus consensione propositae per Cancellariam Regiam actioni ex nota infidelitatis humillime quidem tanto tamen firmius insistit, quod ipse quoque causarum regalium director, quem Sua Serenitas Caesareo-Regia audire cupivisset audiendumque proponit, multo jam prius, quam Cancellaria Regia opinionem suam de Ludovico Kossuth ut notorio evocando exprompserit.* Cujus intuitu consiliarius Camerae universalis Aulicae a Stettner relectis, ut praemissum est, quibusvis in rem praesentem exaratis propositionibus eo diserte sensum suum enuntiavit, quod quemadmodum in illo negotii stadio, in quo idem tunc constituebatur, quando Fiscus Regius nunc memoratam opinionem suam substravit, huic ipse etiam neutiquam subscripturus, verum majoritatis Cancellariae voto adstipulaturus erat, ita in illo, quem postrema Cancellariae propositio adumbrat, rei situ et in tam manifesto resistentiae effrenisque temeritatis altissimae auctoritati cum per litteras ad jurisdictiones dimissas tum vero concernentium etiam postae officialium, qui scripta ejus periodica recipere promovereque ex altissima mente regia detrectant, in litem evocationem insultandi casu junctim cum Cancellaria Regia ex crimine notae procedendum esse persuasus sit.
Lásd fentebb, az 1/c szám alatt.
Lásd fentebb, a 34. jegyzetet.
Ita semet antelata deputatio communi perinde et prorsus concordi consensione relate ad ipsam etiam Ludovici Kossuth interceptionem a benignis Suae Serenitatis Caesareo-Regiae obtutibus diversum in sensum enuntiavit; interceptionem quippe hanc non ex natura delicti, ad cujus poenam Ludovicus Kossuth evocandus proponitur, aut legibus de crimine hoc sancitis et interceptionem notoriorum neutiquam disponentibus metiendam esse, verum ex illa legis dispositione fluere, quod gravioris criminis hujusmodi rei, si fixam mansionem non haberent, detinendi sint. Per argumentationem in repraesentatione Suae Serenitatis Caesareo-Regiae a circumstantia illa petitam, quod Ludovicus Kossuth Pestini habitationem cancellariamque habest, nimium prope probari; si enim illi locus esset, nemo, qui alicubi habitat, gravioris delicti reus intercipi posset; ubi tamen in casibus hujusmodi quemque, qui possessorio destituitur, intercipi posse, communis usus consuetudoque tenet. Etsi vero supremum jam adsit tempus, ut, si Majestas Vestra Sacratissima altissimo illi proposito suo antelatum Ludovicum Kossuth actioni ex nota infidelitatis subjiciendi clementissime insistere dignatur, ad effectum ejus quantocius procedatur; cum spiritu enim legum de hac criminis specie sancitarum tam longa illa mora, qua Ludovicus Kossuth suum illud crimen impune continuat, conciliari non potest; posteaquam tamen consultationum in hanc rem habitarum filum eo protensum est, ut in nexu earum ad opus istud interceptionis nunc progrediendum foret, quando Tabula Regia propediem Paschale habitura est juristitium, Comitatus autem Pestiensis sub ipso Josephinarum frequentissimarumque nundinarum tempore periodicam in 21-mam Martii praefixam generalem congregationem habiturus est; utraque autem circumstantia haec sibi in determinanda temporis, quo interceptio suscipienda esset, quaestione praecipuam vindicaret attentionem; ita jam sibi deputatio illa persuasum tenet, opportunissimum futurum, si Ludovicus Kossuth mox ac interceptus fuerit, considente eotum Tabula Regia actutum etiam evocatus, cum vero interceptio haec apud eos, qui individuum hoc protegunt, haud mediocrem excitatura resensum declamationesque in congregatione Comitatus Pestiensis acerbissimas provocatura sit, eadem post praeattactam in 21-mam Martii praefixam congregationem, dum Tabula quoque Regia mox ad terminum generalium Regni judiciorum postpaschalem conventura est, praesuscepta fuerit. Atque interceptionem hanc praevie consummandam, ac ea tantum consummata decretum, quod ad Comitatum Pestiensem dimittendum Cancellaria Regia Hungarico-Aulica proposuit, ad Suam Serenitatem Caesareo-Regiam transponendum, ea una fidelia instructionem quoque causarum regalium directori penes communicationem originalis recursus Kossuthiani Comitatui Trenchiniensi exhibiti et isthic readjacenti Cancellariae Regiae propositioni advoluti, alterius item similis recursus, qui repraesentationi Comitatus Neogradiensis ab altissima Majestatis Vestrae Sacratissimae resolutione erga praeprovocatam Cancellariae de 30-ma Decembris anni praeteriti Nro. 17468. propositionem elargienda pendenti adjacet,* protestationis item et ceterorum Comitatui Pestiensi exhibitorum actorum cum eo impertiendam et medio Suae Serenitatis Caesareo-Regiae consignari procurandam esse censet, ut ex dimittendis ad eum praesidialibus pateat, expositionem actionis ita prorsus texendam venire, sicut crimen atrocitasque ejus in benignis Majestatis Vestrae Sacratissimae manualibus ad Suam Serenitatem Caesareo-Regiam de 30-ma Januarii anni currentis dimissis adaequatissime descripta habetur.
Lásd fentebb, a 38. jegyzetet.
His praevie peractis quandonam benignum decretum illud, quod ad Comitatum Pestiensem dimittendum propositum est, inibi publicandum sit, benigno Suae Serenitatis Caesareo-Regiae Archiducis domini Regni palatini arbitrio relinquendum censet eadem deputatio, cujus unanimi prorsus voto momenta illa, quae Sua Serenitas Caesareo-Regia in superius provocata repraesentatione sua eum in scopum attulit, ut a gerendo congregationis, in qua benignum illud decretum publicabitur, praesidio clementer dispensetur, gravis omnino ponderis sunt eoque valent, ut deputatio haec desiderio Suae Serenitatis Caesareo-Regiae non adstipulari non possit. Quamquam vero ex benignissima reflexionum illarum consideratione Majestatem quoque Vestram Sacratissimam non solum huic ejus petito delaturam, sed vero de administratore quoque officii supremi comitis Comitatus Pestiensis medio tempore clementissime provisuram esse dubitari nequeat; ultro tamen humillimeque coram Majestate Vestra Sacratissima deputatio illa declarare non recusat, in nexu praedeductae opinionis suae eandem quidem id, sub cujus nempe praesidio benignum decretum illud in congregatione Pestiensi publicandum sit, non in magno ponere discrimine, activa enim aliqua a comitatu illo dependens dispositio medio decreti illius ab eodem non desideratur, et spectatis ejus actis, quibus protectionem patrociniumque suum Ludovico Kossuth addixit, nec desiderari tuto potest, verum omnis decreti illius contextus ad damnandas solum abnormes, ad quas in negotio hoc comitatus ille delapsus est, determinationes hisque subnexas de sequendo recto rerum pertractandarum ordine cohortationes restringitur, cujusmodi benigni decreti in pertractatione praesidem non plane peculiare aliquod onus manet. Optandum quidem esse et ipsa ea deputatio recognoscit, ut quanto fieri potest major recte sentientium in congregatione illa adsit numerus, cum ambiguum haberi nequeat, altissimas Majestatis Vestrae Sacratissimae dispositiones hoc in objecto faciendas undique acerrime impetendas esse, intersitque, ut benignae Ejus intentiones palam etiam et, quantum fieri potest, per plures secundentur, atque ideo congrua ad scopum hunc benigne disponi et ipsa consultissimum censet; nihil tamen haerat eo etiam accedere, ut benignum decretum illud sub praesidio vicecomitis per Suam Serenitatem Caesareo-Regiam rite instruendi pertractetur.
Quae quidem deputationis illius sensa Majestati Vestrae Sacratissimae hisce cum eo humillime refero, communi unanimique ea niti consensione, nec partem ullam praemissorum esse, in qua commembris ejus diversa fuisset sententia, quibus quidem me etiam ipsum adstipulari hisce demisse profiteor
Comes Fidelis Pálffy
Viennae, 26-ta Februarii 1837.
Eredeti fogalmazvány. OL Kanc. eln.
1837: 321.
Eredeti tisztázat. Uo. 1837: 790.
1837: 321.
Eredeti tisztázat. Uo. 1837: 790.
A felség-előterjesztést Pálffy február 27-én külön előterjesztés kíséretében terjesztette fel. Ebben hangsúlyozta, hogy a Kossuth ügyében hozandó intézkedéseknek nem szabad idő előtt napvilágra kerülniük. Kossuth barátai ugyanis arra készülnek, hogy inscriptio útján birtokhoz juttassák, és így megakadályozzák letartóztatását; várható az is, hogy Kossuth a vármegyeházba menekül. Javasolta, hogy a letartóztatás titkát megőrizendő, csak annak esedékessé válásakor küldjék el a parancsot a nádornak (OL Kanc. eln. 1837: 326.). – A javaslatnak megfelelően József nádort felmentették a dekrétum kihirdetése alól (OL József nádor, Titk.: Pol. 1837: 87.), az uralkodó egyben 1837. május 7-én Prónay Albert bárót nevezte ki Pest megye adminisztrátorának (OL Kanc. ált. 1837: 6797.). Az 1837. május 12-i keltezéssel kibocsátott dekrétumot (OL Kanc. ált. 1837: 6997.) Pest megye május 22-ki, Dubraviczky Simon alispán elnöklete alatt tartott rendkívüli közgyűlésén hirdették ki.
